Deel 14

In Utrumque Paratus

14.           Zo worden wij niet geboren uit onkunde, maar uit onmacht door onze ouders. Welke geest wil niet bevrucht worden door de pure liefde die een man en een vrouw, op een zeker moment, met elkaar delen, en welke geest wil bevrucht worden door de pure haat die een man en vrouw van elkaar scheiden, op een zeker moment. Zo willen wij - de mens - wedergeboren worden door het vermeerderen van kennis en het vermeerderen van macht dat; tot een revolutie kan komen waarbij de burgers ageren tegen een te strenge macht die dictator heet, zonder recht, en tot verzet komen waarbij de burgers pleiten voor streng recht voor een machtige die de staat heet, zonder macht. Zo willen wij wedergeboren worden door het vermeerderen van macht en het vermeerderen van kennis dat; tot een besef kan leiden waarbij het individu weet dat het geen slaaf is van zijn omgeving die democratische staat heet, met macht, of weet dat hij slaaf is van zijn egoïsme die macht heet, zonder recht. Nemo sibi nascitur. Niemand wordt zonder gebreken geboren. (volgens, Romanum 14,7: Nemo enim nostrum sibi vivit, et nemo sibi moritur. Want niemand van ons leeft voor zichzelf en niemand sterft voor zichzelf).

Deel 13

In Utrumque Paratus

13.       In benauwdheid wil de mens graag geloven in een hogere macht, die in verdrukking vrijheid verleent. Even zozeer hoopt de mens niet gestoord te worden in zijn gelukzalige positie, die door een hogere macht kan worden ontnomen. Of men aanbidt de verlosser of men aanbidt de heerser. In beide ziet men een god. Radix omnium malorum est cupiditas: quam quidam appetentes erraverunt a fide, et inseruerunt se doloribus multis. (De begeerlijkheid is de wortel van alle kwaad; waar velen van ons lust toe hebben, en om diezelfde lust moeten lijden - 1 Timotheum 6:10) Zo is het beter geen god te geloven, die behoud verkondigd middels het ontkennen van de mens. En zo is het beter geen mens te geloven, die behoud verkondigd middels het ontkennen van God. Zo gelooft men in God; dat de geestelijke wedergeboorte het eeuwige leven kan betekenen, als men niet twijfelt. Zo gelooft men in de Duivel; dat de geestelijke dood twijfel betekend, in het aardse leven. Zo twijfelt men aan het leven, en de zin daarvan. Vita hominis militia. (Men moet zijn leven in dienst stellen van de waarheid – Juvenalis).

Deel 12

In Utrumque Paratus

12.         Ieder mens wil zich meer dan geregeld verkleinen voor de problemen in zijn leven. Sommigen doen dit in de verfijning van hun deugden en anderen in het vergroten van hun onverschilligheid.

Deel 11

In Utrumque Paratus

11.         De ene mens is slecht en vervuld zijn misdaden met het kwaad. Zo blijkt uiteindelijk, dat als men overmatig het absolute kwaad legt in een misdaad, dat de gewone mens daar geen verweer meer tegen heeft en het daarom zal moeten accepteren, als krankzinnig. De ene mens is goed en vervuld zijn deugden met de vrede. Zo blijkt uiteindelijk dat als men overmatig de absolute vrede legt in een deugd, dat de gewone mens daar geen verweer meer tegen heeft, en het daarom zal moeten accepteren, als heilig. Nimia nocent humana vita (Overdaad schaad het menselijk leven).

Deel 10

In Utrumque Paratus

10.          Er is geen mens of hij moet het sterven als zegen zien en er is geen mens of hij moet het geboren worden zien als ongeluk. Zo heeft men de keuze niet geboren te willen worden en de keuze niet te hoeven sterven. Zo'n ziel moet dus wel leven, zonder geboren of gestorven te zijn. Er bestaat geen mens die geboren wordt; en het leven als onverdraagzaam ziet, en het sterven als zegen ervaart en er bestaat geen mens die sterft; en de wedergeboorte ziet, als het grootste geluk. Zo heeft men de keuze de dood te zoeken, en de keuze te willen leven. Zo'n ziel moet dus wel leven, door geboren of gestorven te zijn. Een aardse ziel, leeft vanuit de positie, het geluk te weten; zodat sommigen van ons er voor willen sterven en anderen er voor willen blijven leven. Een onaardse ziel, leeft in de wetenschap, vanuit zijn ongelukkige positie; zodat sommigen van ons geboren worden, om dit leven tot een hel maken en anderen om dit leven tot een hemel te dwingen.

Deel 9

In Utrumque Paratus

9.            Niemand wil oorlog of ruzie. Want oorlog doodt ons lichaam en ruzie doodt onze geest. Zo kan men alleen de vrede beogen, en is men veroordeeld, tot strijder, om de waarheid op te dringen, en tot verdediger, om de waarheid veilig te stellen. Want zou men alleen oorlog kunnen beogen, stelt men de waarheid niet veilig als strijder, en dringt men de waarheid niet op, als verdediger. Zo is er geen mens, of hij haat het om slaaf te zijn, gelijk er geen mens bestaat, die het heerlijk vindt te overheersen. Zo verruilt men de werkelijkheid, met het ideaal. En zo kijkt men naar toneel, waar een gerechtvaardigde oorlog voert, in de hoop dat deze zal overwinnen. En zo kijkt men naar toneel, waar onrechtvaardige personen oorlog voeren, in de hoop dat deze gestraft zullen worden. Door het ontbreken van een oorzaak, wordt de geacteerde oorlog of ruzie van haar natuurlijke stompzinnigheid ontdaan. Zo vindt men vrede als toeschouwer, en is men onverwacht slachtoffer van de werkelijkheid. Wie wil oorlog als hij op het toneel is, en ovaties in ontvangst neemt, en wie wil geen vrede als hij toeschouwer is, en ovaties moet maken? Men moet wel stompzinnig zijn, om te geloven dat de fictie de waarheid is, en geloven dat de waarheid een utopie is. Zo moet men wel de werkelijkheid voor reëel aannemen, en daar een zekere waarheid in zien, om voor deze te kunnen strijden of om deze te moeten verdedigen.

Deel 8

In Utrumque Paratus

8.            We doen iets goed of we doen iets fout. Zo staan wij voor de keuze; niet angstig te hoeven sterven omdat men beslist heeft niets fouts te zien in onze goede bedoelingen, en niets goeds zien in onze foute handelingen, (want veel wint de gene, die bij het verliezen leert, door zijn overwinnaars lief te hebben, en veel verliest de gene, die bij het winnen onwetend blijven). Of niet angstig te hoeven leven omdat wij beslist hebben niets goeds te zien in onze foute handelingen, en niets fouts zien in onze goede bedoelingen, (want veel wint de gene, die bij het verliezen leert, door zijn overwinnaars te haten, en veel wint de gene, die bij het verliezen overtuigd blijven). Men moet wel gek geworden zijn, om een keuze te maken; of een keuze maken, om niet gek te worden. Zo blijft de ziel een fenomeen; dat niet geboren wil worden om te sterven, en niet wil sterven om geboren te worden. De mens heeft slechts de taak; de vrede te bewaren, en vooroordelen niet voor waar aan te nemen, op straffe van de dood, of men voert oorlog, omdat men vooroordelen verkondigd als waarheid, als zegening van het leven. Wie wil sterven in de angst, om weer geboren te worden, en wie wil geboren worden, in de angst weer te moeten sterven. Homines dersti beate, et hostis humani generis (Men beoogd van nature het goede, maar verwerpt het mensdom, dat van nature de duivel is).

Deel 7

In Utrumque Paratus

7.             Als men naar vrolijk in de zon spelende kinderen kijkt, moet men wel het gevoel van vrede en geluk overkomen. En als men naar treurig in de nacht vechtende volwassenen kijkt, moet men wel het gevoel van onvrede en ongeluk overkomen. Zo moet men wel dromen, in de nacht, van gruwelijke moordenaars, om wakker te worden met gevoel van twijfel en angst. En moet men wel dromen, in de zon, van heilige kinderen, om wakker te worden met het gevoel van zekerheid en overmoed. Zo willen volwassenen, kind blijven, in hun liefhebberij. En zo willen kinderen, volwassen worden, in hun verachting. Beide leiden tot niets; de volwassene wordt geen kind, of die volwassen mens moet volslagen gek zijn. Want niemand geeft ooit een materialistische positie op vanwege het idee dat je als kind verzorgd zou worden, en minder verantwoordelijkheden kent. En het kind wordt geen volwassene, of die kleine mens moet wel volslagen gek zijn. Want niemand geeft ooit een ideale positie op vanwege het idee dat je als volwassene moet zorgen, en meer verantwoordelijkheden kent. Zo wil iedereen naar kinderen kijken, om zich te verheugen, in het feit, ze niet te hoeven opvoeden tot volwassenen. En zo kijkt iedereen naar volwassenen, om zich te schamen, in het feit, ze opgevoed te hebben als kinderen. Zo twijfelen kinderen aan hun opvoeding die ze krijgen, en volwassenen aan de opvoeding die ze gegeven hebben. Wie wil niet geboren worden of sterven, zonder behouden te willen blijven? Zo twijfelt men in geboorte en in het sterven. Nascentes morimur, fiisque ab origine pendet (Bij onze geboorte sterven we al en ons einde wordt door ons begin bepaald - Manilius, Astronomica).

Deel 6

In Utrumque Paratus

6.          In een wereld waar te streng geoordeeld wordt, blijkt dat de positie van de rechter benijdenswaardiger is, dan die van de beul. Door het redeloos, uitvoeren van het gevoel, wordt de misdadiger door de rechter veroordeeld en de beul veroordeelt, tot het gevoelloos uitvoeren van de rede. Hoewel allen zich achter de wet veilig weten, in hun beslissing en daad, en in de overtuiging dat die wet aan de universele waarheid voldoet, zal evenwel blijken dat men in de meeste gevallen de veroordeling goedkeurt, maar de feitelijke voltrekking verafschuwd. Dit omdat, de gemeenschap oordeelt naar het gevoel en niet ter gelijkertijd naar de rede; of men moet wel een misdadiger zijn die gevoelloos de rede uitvoert of een misdadiger zijn die redeloos het gevoel uitvoert. Niemand wil beul of misdadiger zijn, maar rechter. Maar velen onder ons wensen zware straffen, maar weinige onder ons durft ze te voltrekken zonder enig gevoel, en velen onder ons wensen lichtere straffen, maar weinige onder ons durft ze te voltrekken zonder enige rede, om geen beul of misdadiger te zijn. Dus als de straf wel door de gemeenschap kan worden uitgevoerd, corrigeert zij zichzelf, als zij te streng is, verafschuwd men de beul, als zij te slap is, verafschuwd men de rechter.

Deel 5

In Utrumque Paratus

5.            Daar men niet geboren wordt, als men voordien een keuze gemaakt zou hebben, tussen twee verschillen, is men bij leven de prooi van de perverseling of van de hypocriet, die wetten en religies opwerpen. Zo zou men na de geboorte twijfelen aan de waarheid; is men een te begeren prooi, die een keuze moet maken, en zo zou men niet twijfelen aan de waarheid; is men een te begeren heilige, die een keuze gemaakt heeft. Men is dus een prooi, omdat men twijfelt, of men wordt een jager die de keuze maakt, niet te twijfelen aan de heilige, die hij begeert te zijn. Zo gaat het om de mens die twijfelt en begeert, en om de mens die niet begeert, waaraan hij zou kunnen twijfelen. Men is heilig of twijfelaar die begeert. Zo weet men dat de keuze tussen twee verschillen niet door de heilige is opgedrongen, maar door de duivel. Zo twijfelt de heilige over de schepping die door de mens gemaakt is, en zo twijfelt de mens aan de heilige die onze miserabele toestand laat voortduren, en zo is men jager, die niet twijfelt dat de mens zijn begeertes onder controle zal moeten krijgen, om uiteindelijk heilig te kunnen worden. Sub vanitate aut gratia nominis nacitur (Bij de geboorte zijn wij allen slachtoffer van de ijdelheid van de mens, of aan de genade van die zelfde mens onderworpen).

Deel 4

In Utrumque Paratus

4.            Zo veroordeeld men elkaar, naar de natuur van de mens, zonder kennis wat deze natuur wezenlijk van ons verwacht; dan alleen de wetenschap dat de mens instant word gehouden door voortplanting, of door ontplooiing. Daarom is het niet vreemd te zien, dat de verscheidenheid in manieren en gedachten, waarop men de vleselijke gemeenschap kan beleven, over het algemeen niet richt op de voortplanting, en is het niet vreemd te zien, dat het richten op de voortplanting, over het algemeen niet gepaard gaat zonder gedachten en manieren, waarop men vleselijke gemeenschap zou willen beleven. Zo veroordeeld men de vrijzinnige van geest als pervers, en de verstokte van geest als hypocriet. Zo vinden beide elkaar een afwijking van de natuur. Het feit dat er kinderen worden geboren, is de dus wel de grootste van de afwijkingen van de menselijke natuur, indien zij niet uit liefde zouden worden geboren.

Deel 3

In Utrumque Paratus

3.            Men kan zich evenwel hechten aan een persoon, zonder wezenlijk van hem te houden, gelijk men van iemand kan houden, zonder zich wezenlijk te hechten aan deze. Men houdt daarom van de gewoontes waaraan men zich kan hechten, gelijk men niet houdt van de gewoontes waaraan men zich niet kan hechten. Indien men wel zou houden van het wezenlijke van de mens, houd men van ieder persoon zonder onderscheid van gewoontes, waaraan men zich kan hechten en waardoor men hem zou afscheiden van het wezenlijke van de mens. Het is om deze reden, dat men relaties beëindigt en weer anderen aangaat. Men houdt in eerste instantie, wezenlijk van iedereen, om zich daarna te hechten aan de gewoontes waar men van houdt, om te kunnen samenleven. Nemo sine vitiis nascitur ( Niemand wordt zonder gebreken geboren - Horatius, Satiren).

Deel 2

In Utrumque Paratus

2.            De gemeenschap noemt het wetten en het individu noemt het geloof. Zo spreekt het individu over begeerte en de gemeenschap over misdaad. In de gemeenschap moet de wet de misdaad beteugelen en het geloof moet de begeerte beteugelen van het individu. Misdaad en begeerte, maken de wetten en religies, daar er geen wet bestaat voor niet bestaande misdaden en geen religie voor niet bestaande begeertes. Het toegeven aan de begeerte lijdt tot misdaad en heeft een wet nodig om deze te beteugelen en het afzweren van de begeerte heeft een religie nodig om deze te beteugelen en lijdt tot wet.

Deel 1

 

In Utrumque Paratus

 

 

1.            Dat er geen begeerte bestaat om de wet te dienen en er geen wet bestaat die begeerte oproept, om deze te volgen, is de mens eigen: Antequam leges habebant, liberater viviebatur (voordat er wetten waren, leefde men vrij) Zo is het menselijk, een wet te begeren die het individu onderdrukt en zo is het menselijk, zonder wet, de vrijheid buiten de massa te begeren. De mens bestaat dus slechts, om de wet te overtreden, om de vrijheid te ontdekken als individu. Of in de navolging van de wet, te ontdekken dat het individu opgaat in de massa.

Boekomslag

In utrumque paratus
Op alles voorbereid

Pantorijn Publishers

Filosofie in een oud jasje

Er zullen ongetwijfeld nog manuscripten bestaan in oud-Grieks of Latijn die niet vertaald zijn en ergens onder het stof liggen. Wat daar in staat weten we niet. Het zou echter zo maar kunnen dat we daardoor iets gemist hebben. Hoe fantastisch zou het niet zijn om zo’n manuscript in handen te hebben en deze als eerste te vertalen?

Vanuit die gedachte is het wel zo aardig om eens net te doen of ik bezig ben met zo’n vertaling en die dan bij gelegenheid in gedeelten te publiceren. Daar zit natuurlijk wel een nadeel aan en dat is de ‘vertaling’ zelf.

Een voortreffelijke vertaling van bijvoorbeeld Plato, door Gerard Koolschijn, naar hedendaags Nederlands is in wezen te perfect voor dit doel. Er moet toch een idee blijven hangen van doen te hebben met een schrijver die eeuwen terug de wereld en haar toekomst - naar de tijdsgeest - ernstig beschouwde.

Om die sfeer te houden dient die ‘vertaling’ uiterst beroerd te zijn. Het moet wemelen van de foute interpuncties, zinswendingen, taalfouten en vooral blijk geven de schrijver volstrekt niet te hebben begrepen. Er is een amateur aan het werk geweest die de volwassen classicus tot wanhoop drijft. Niettemin moet duidelijk zijn dat het hier gaat, op het eerste gezicht, om een vertaling van een oud manuscript.

Wellicht lukt dit zo goed - en leest niemand deze inleiding - dat er een verzoek komt om het originele 'manuscript' met het idee het aanmerkelijk beter te doen of op zijn minst te weten waar het boek te koop is en wie de schrijver is. Als dat ooit gebeurt, is deze opzet in al zijn onderdelen geslaagd. Terwijl het hier toch echt gaat om de oorspronkelijke opmerkingen en gedachten van de 21e eeuwer Pantorijn.