Discussietechniek en een heilig boek

Er schijnt een welhaast onbedwingbare lust in religieuze orthodoxen te schuilen om bij elk maatschappelijk discussie, de eigen bijdrage te beperken tot nihil. Dit gemis wordt ruimschoots goedgemaakt door te citeren uit een boek.

Dit is merkwaardig. Het kan zo zijn dat men beschikt over een matig ontwikkeld zelfbeeld dan wel dat de eigen mening nauwelijks tot wasdom is gekomen, maar dat verklaard nog niet waarom een boek die plaats in zou moeten nemen. Gebruikelijker is het om in een voorkomende discussie te zwijgen en te luisteren of juist door het actief voeren van gesprekken gaandeweg de eigen mening te laten vormen. Door beide na te laten en evenwel een boek voor zich te laten spreken, raakt men aan die vreemde vorm die ook wel néantisation wordt genoemd.

Dat wil zeggen dat men van de gesprekspartner een ding maakt ofwel men maakt zichzelf tot ding om door de ander beheerst te worden; in beide gevallen kan er van werkelijk contact geen sprake zijn. Door niet zelf te spreken maar een boek het woord te laten voeren, roept men een onwezenlijke situatie op. Immers, bewustzijn en zelfgenoegzaamheid zijn onverenigbaar.

Maar er schuilt tevens een andere opmerkelijke omstandigheid in het citeren van heilige verzen. Men slaagt er dan in de godheid te gebruiken als ware het een dienstknecht. Wie op een heldere vraag, bijvoorbeeld antwoord met de cijfers 8:34, heeft waarschijnlijk niet het flauwste benul dat hij hiermee de godheid reduceert tot een werknemer van de eigen onmondigheid. Een werknemer die, zo naar het lijkt, onder geen enkele CAO valt en zich volstrekt dient te schikken naar de luim van zijn baas.