Selectieve verontwaardiging

Het is eerder in discussies aangehaald: de beschuldiging van selectieve verontwaardiging. Men kan het ontkennen maar het is een opvallend fenomeen dat bij al het bestaande onrecht in de wereld, het conflict tussen de Palestijnen en Israel de opinie in een wurggreep houdt. Objectief beschouwd - in vergelijk met andere brandhaarden, repressie, aanslagen en religieus fanatisme - kan men met een gerust hart stellen dat er onevenredig veel aandacht uitgaat naar die paar duizend vierkanten meters aan de kust van de Middellandse zee. Daar moet toch een verklaring voor zijn.

En nee, dat ligt niet aan een bijzondere situatie waarin het conflict zich ophoud dan wel het aantal slachtoffers, want dan zijn er plaatsen of omstandigheden te over die de situatie in het Midden-oosten verre overtreffen. De langslependheid misschien? In dat verband kan verwezen worden naar de Koerden die sinds 1915 niet meer weten waar ze het zoeken moeten. En zo kan men het hele rijtje aflopen en an passant nog Tibet tegenkomen, waarbij men dan aan het eind moet constateren dat er disproportioneels veel aandacht voor het Palestijns- Israëlisch conflict is terwijl daar feitelijk geen objectieve reden voor te vinden is.

Misschien ligt het antwoord wel in de menselijke neiging zich te identificeren. Het is een fenomeen waarop de literatuur en cinema gebaseerd is. De held en de slechterik zijn herkenbaar, je zou het zelf kunnen zijn. Voor het wereldtoneel gaat diezelfde wet op. Maar daar is wel een voorwaarde aan verbonden: die herkenbaarheid moet overeenkomen aan de eigen moraal en cultuur. Valt die buiten het spectrum, dan vervalt tevens de praktische mogelijkheid tot identificatie. In de Aziatische landen wordt het conflict nauwelijks met zoveel woorden gevolgd. Japan heeft er in al die jaren, zo ver is te overzien, nog geen wezenlijk discussiedebat op televisie aan gewijd, laat staan dat er in het parlement vragen over werden gesteld. Aan de andere kant heeft de westerling er moeite mee zich een voorstelling te maken van de worsteling die een Tibetaan, Angolees of Koerd moet doormaken. Hij kan zich, door de specifieke verschillen in cultuur en eigenschappen, niet gemakkelijk vereenzelvigen. Natuurlijk, de problemen blijven intermenselijk, maar de persoon waarin zij voorkomen staat te ver weg van de eigen voorstelling.

Het komt mij voor dat dit de reden is waarom het onderhavige conflict onze aandacht heeft. Het staat dichter bij onze natuur, die wij als herkenbaar beschouwen. Die herkenbaarheid missen wij ten opzichte van de hoofdrolspelers en slachtoffers in Myanmar of Darfur. Maar dit geeft derhalve wel aan waarom wij weldegelijk selectief zijn in onze verontwaardiging of steun. Misschien onbewust, maar toch op zijn minst een reden om eens bij zichzelf te raden te gaan.